Kallakesar va muhabbat

Sergey Maduev, laqabi «Chervones». 35 yosh, shundan 17 yilini panjara ichida o'tkazgan. Ikki bor sudlangan. O'g'rilar qonunini tan olmagan holda, shafqatsiz jinoyatchilar olamida o'zining shafqatsiz «qonun»larini yaratdi. Madnevni milisiyagina emas, Tbilisi (o'g'riboshlaridan birini shilgan) va Toshkent («umumdasturxon»dan 200 mingini kokishtirib ketgan) mafiyalari ham ta`qib ostiga olgan, «og'a»lari allaqachon unga o'lim hukmini chiqarib qo'yishgan edi. Zonada 12 nafar «hamkasblari» hukmni ijro etish niyatida tunda «Chervon» ga pichoq, zanjirlar bilan tashlanishdi. U esa to'dadagilarni hammasini mayib-majruh qilib, o'zi soppa-sog' qoldi. Ko'p o'tmay, 1988 yilning 6 dekabrida u zonadan «ketdi». Bu so'nggi qochishida temir intizom o'rnatilgan to'da tuzdi. To'daning ikki a`zosi aka-uka Kazbek va Beslan Mirzabekovlarni tartibga bo'ysunmaganlari va giyohvandlikka, ichqilikka berilganlari uchun ishdan chetlatdi. (Maduyevning o'zi faqat limonad ichardi). Maduyev va uning to'dasi 60 dan ortiq jinoyat sodir etgan. Shundan 5 tasi qotillik, 4 tasi odam o'ldirishga urinish. «Chervones»ni 1990 yil, 8 yanvar erta tongda Toshkent vokzalida, Toshkent - Moskva poezdida qo'lga olishdi. Jinoyat bo`limining xodimi Maduyevni kishan bilan o'ziga Bog'lab qo'ydi. Shundan so'ng uni vagondan olib tushishdi va vokzal yonidagi milisiya bo'limiga olib borishdi. Biroq Maduev kutilmaganda vaziyatni butunlay o'zgartirib yubordi: u qo'lga olish guruhini... garovga oldi. Qayerdandir qo'lida paydo bo`lib qolgan granata chekini tishi bilan yulibu qichqirdi: ot
- Qo`lingni ko`tar! Joyingdan qimirlsang, hammangni portlatib yuboraman. Keyin shart qo'ydi:
- Faqat ichki ishlar vaziri yoki jumhuriyat prokurori bilan gaplashaman!
Vokzalga ularning birinchi o'rinbosarlari kelishdi. Muzokaralar esa hech qanday natija bermadi. Lekin na binoni egallab, na «Chervones»ni otib bo'lardi: granata istalgan daqiqada portlab ketishi mumkin. Shunda ikki «amanchi» Lanskix, Sharkayevlar o'ta qaltis va nozik operasiyani ishlab chiqishdi: Sharkayev «Chervones»ning qo'liga qarata o'q uzdi, Lanskix esa shu soniyada tushib ketgan granataga tashlandi va tashqariga uloqtirib yubordi. Moskvaga Maduyevni kuchaytirilgan qo'richchilar guruhi olib keldi. Btirka (Moskva qamoqxonasi) dagi tergov xonasida «mehmoni uchun maxsus temir qafas o'rnatishdi. So`roq payti panjara ortida, kishanlangan holda o'tirar, so'yil tutgan ikki qo'riqchi undan ko'z uzmasdi, «Maduyev ishi»ga 30 kishidan iborat mohir tergovchilar guruhi jalb etilgan, ishning borishini esa shaxsan SSSR Bosh prokurori nazorat ostiga olgan edi. Maduyevning Piterdagi «faoliyati» tekshirilayotganda uni Sankt-Peterburg shahar ichki ishlar boshqarmasining 1 -qamoqxonasiga ko`chirishdi. Mazkur qamoqxona 3300 kishiga mo'ljallangan bo'lsa-da, unga o'sha paytda 6850 «mijoz» tiqishtirilgan edi... Lekin Maduevning tashvishi ularning hammasi keltirgan tashvishdan oshib tushdi... Qamoqxona noziri tezda maxsus ko'rsatmalar berdi, aqlga siqqan barcha ehtiyot choralar ko'rildi. «Chervones»ni tergovchi huzuriga 5 zobitdan iborat guruh olib borar, zindon eshigida navbatchilik qiluvchilarga esa Kalashnikov avtomatlari ajratilgan edi. Deyarli butun qamoqxona «Chervones»- dan ko`z-quloq bo'lib turar edi. 1991 yil 3 may kuni esa u... yonidan to'pponcha chiqarib, o'n uch kishidan iborat qo'riqchilar guruhini tum-taraqay qilib yubordi! Uni qurolsizlantirmoqchi bo'lgan mayor M. Еgorovni tikkasiga otib tashladi, navbatchi yordamchisi A. Afanasevni esa garovga oldi va tashqariga olib chiquvchi eshiklarni ochishga majbur etdi. Qamoqxona hovlisi so'nggi daqiqalarda o'rab olindi, Maduyev otishga xarakat qilib ko'rdi, biroq to'pponcha pand berdi. U shundan so'nggina taslim bo'ldi. Qamoqxonaning ko'hna devorlari ko'p narsaning guvohi bo'lgan, biroq bunday voqea yetti uxlab tushiga ham kirmagan. Shunday kuchli ta`kib, muttasil kuzatuv sharoitida to'pponcha qayerdan paydo bo'ldi? Ma`lum bo'lishicha, to'pponcha Maduyevning ozodlikda yurgan paytlaridagi quroli ekan. Toshkentdagi hibs chog`ida olib qo'yilgan bu qurol ashyoviy dalil sifatida shahar prokuraturasining po'lat sandig'ida muhr ostida saqlangan. Qanday yo'l bilan u Chervonesking qo`liga tushib qoldi? Axir sandiqqa tergov guruhi a`zolarigina yaqinlashish huquqiga ega edi-ku?!
Bu ishning yechimiga KGBning Leningrad viloyatidagi o'ta muhim ishlar bo'yicha tergovchisi Valeriy Karabanov va uning o'rtoqlari kirishdilar. Karabanov o'ziga xos rekordchi 20 yillik faoliyati davomida birorta jinoyatni ochmay qo'ymagan. Bu safar aybdorni o'z ham kasblari orasidan qidirishga to'g'ri keladi. Ulardan biri u na Xudodan, na bandasidan qo'rqardi. O'g'rilik, talonchilik, qotillik, xullas, ko`ngliga siqqanini qilar, xatto o`z «oga»larini shilib ketishdan ham tap tortmasdi. Bir kuni rezina suyillar bilan qurollangan olti qo'riqchi uni «tarbiyalamoqchi bo'lishdi. U oltovini ham bog`lab, kameraga qulflab, kalitini navbatchiga berib ketdi. Madievga yordam bergani aniq. Lekin Maduyevga yordam berish — o'zini o'limga mahkum etish-ku? «Chervones», tergov guruhi a`zolari, navbatchi bo'linma zobitlari, qamoqxonadagi boshqa xodimlar takror- takror so'roq qilindi. Barcha hujjatlar, voqea sodir bo'lgan joy, Maduyevning kamerasi va to'pponcha saqlangan sandiq ko'zdan kechirildi. Biroq hech qanday natija chiqmadi. «Chervones» Karabanovni chalg`itishga,tergovni atayin cho'zishga harakat qilayotganligi bilinib turardi. Keyin esa ochiqdan-ochik savdolashishga o'tdi: xo'p, sotqinni aytib beraman, ammo buning evaziga oliy jazo - otishga xukm qilinmasligi kerek. Karabanov hama gapning po'stkallasini aytdi:
— Senga hech qanday kafolat berolmaymiz, lekin qo'ling qonga belangan. Haqiqatni aytsang, salgina bo'lsa ham imkoniyat —Rossiya Oliy kengashining avfiga umid qilishing mumkin.
Nixoyat, «Chervones» taslim bo'lding qurolni bergan Snegireva edi. Ha, shuning uchun ham Karabanovning hamma harakatlari zoye ketgan ekan-da! U tubanlik, sotqinlik izlagan, uchratgan narsasi esa muxabbat edi. Ha, temir panjaralar ortidagi, jinoiy ish tahlamlaridan dahshat, qon ifloslik sizib turgan jirkanch bir muhitda muhabbatga duch kelib turardi. Ittifok prokuraturasi xodimi va ashaddiy jinoyatchi o'rtasidagi bu «sevgi qissasi» Butirkada, Moskva qamoqxonasida boshlangan edi. So'roq chog'lari Nadejda Snegireva sobik SSSR Bosh prokurorining o'ta muhim ishlar bo`yicha tergovchisidan oddiy bir ayolga - sevgidan es-hushini yo'qotgan ayolga aylanib borardi. Snegireva aqlga sig'mas ishga qo'l urdi - qurolni Maduyevga olib berdi. Maduyev unga to'pponchadan hech kimni otmasligini, faqat qo'rqitish uchungina foydalanishga so'z bergandi. Qamoqdan chiqishi bilanoq Snegirevaga keltirib berishi kerak edi...
Valeriy Karabanovning yana bir tergovi tugallandi. Jinoyat oshkor etildi. Lekin nega u xafa, nimadan ko'ngli to'lmayapti? Suhbatimiz so'ngida Karabanov ichidagini tashiga chiqardi:
- «Chervones» Snegirevani aytib berganida unga nisbatan menda qandaydir jirkanish tuyg`usi paydo bo'ldi. Axir Snegireva uni deb faqat mansabinigina emas, butun xayotini tikkan edi-ku?! To'g'ri, tergovchi bo'lganim uchun «Chervones»ning ro`yi -rost bo`lgan voqeani tan olishiga manfaatdor edim, lekin inson sifatida....
Snegirevani tintuv qilinganda jinoiy ish materiallaridan Maduyevning o'g'irlangan 30 ga yaqin surati topildi. Ularning bazilarini Snegireva (tergovchi ayolning ismi-sharifi o'zgartirilgan) doim yonida olib yurgan.