Har Bir shaxs mehnat qilish huquqiga ega

Jamiyat hayotining mezoni bo'lgan Konstitutsiyamizni chuqur va har tomonlama o'rganishimiz, uning maʻnosiga yetib borib, amaliy hayotimizning doimiy qo'llanmasiga aylantirishimiz darkor. Islom Karimov
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 37-moddasida belgilanishicha: "Harbir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash, adolatli mexnat sharoitlarida ishlash va qonunda ko'rsatilgan tartibda ishsizlikdan himoyalanish xuquqiga egadir.
Sud hukmi bilan tayinlangan jazoni o'tash tartibidan yoki qonunda ko'rsatilgan boshqa hollardan tashqari majburiy mehnat taʻqiqlanadi
Ushbu moddaga asosan har bir so'z manfaatlariga ko'ra qanday faoliyat bilan shug’ullanishni qanday kasb va mutaxassislikni tanalashni o'zi xal etadi. Mexnat to’g’risidagi kodeksga binoan, ishga qabul qilishni rad etish taqiqlangan Konstitusiyada ko'rsatilgan adolatli mehnat sharoitlarida ishlash huquqi fuqarolar mehnat qilish huquqining tarkibiy qismidir. Mehnat sharoitlari bevosita korxonaning o'zida va maʻmuriyat bilan o'rtasidagi kelishuvga ko'ra qonun asosida belgilanishi mumkin.
Mehnat to'g'risidagi qonun bo'yicha xar bir fuqaroga mehnat qilish huquqini himoya qilish, jumladan, sud orqali himoya qilish imkoni beriladi. Xodimni ishga tiklash to'g'risida sudning qonuniy kuchga kirgan qarori maʻmuriyat uchun majburiy bo'lib, u darhol ijro etilishi shart. Bunda xodimning buzilgan huquqi tiklanish bilan birga, majburan ishga chiqqan kunlari uchun haq to'lanadi.
"Aholini ish bilan taʻminlash to'g'risida" gi O'zbekiston Respublikasi qonunida fuqarolarni ishsizlikdan ximoyalashning konstitusiyaviy huquqi belgilab berilgan. Ushbu qonun bozor iqtisodiyoti va mulkchilikning turli shakllariga o’tish sharoitida insonning ish bilan taminlanishga oid huqularini ro'yobga chiqarishning tashkiliy, nazariy ijtimoiy-iqtisodiy kafolatlarini belgilab beradi. Bu qonun mushkul keladigan ishni tanlash ishga joyIashda haq olmay ko’mak- pishishni, haq olmay yangi kasb o'rgatishni, ishsizlik bo'yicha nafaqa to'lashni, ishidan mahrum bo'lganlarga beriladigan boshqa kafolatlarni ko'zda tutadi. O'zbekiston Respublikasining 1992 yil 2 iyulda qabul qilingan "Kasaba uyushmalari, ularning huquqlari va kafolatlari to'g'risida"gi Qonuniga muvofiq, maʻmuriyat tashabbusi xodimni ishdan bo'shatishga final kasaba uyushmasi komiteti roziligi bilan yo’l qo’yiladi. Fuqarolarning mehnat qilish huquqini buzganlikda aybdor bo'lgan mansabdor shaxslar qonun bo’yicha intizomiy, moddiy mamuriy javobgarlikka, muzayyan hollarda esa jinoiy javobgarlikka tortilishlari mumkin.