Uzoq yo’l.

Poezd qarsillab, gursillab chopsa-da, ichida ketayotgan odamga Imillayotgandek tuyuladi. Ermak izlaydi. Ermak ham hadeganda topilavermadi.
Kitob o’qiy desam, chiroq xirarok ekan. Yo’ldoshim savollarimga qisqa-qisqa javob berdi, aftidan gap- so'zga xushi yo’qroq edi.
-Na derazasi ochiladi, na yorug’lik bor, bandidek ketar ekanmiz-da, - deb ming’irladim o'z-o'zimga gapirgandek.Yo’ldoshim seskanganday bo’ldi:
-Unday demang, singiljon. Xudoyim dushmaningizning dushmanigayam bandilikni qismat etmasin!
• «Nechun, nega?»
Xullas, men ayolni gapirtirdim.Beayb parvardigor, erimning ozmi-ko'pmi gunohi bordir, nima bo’lgandayam besh-olti kishiga bosh edi. Ammo ular qo'ygan ayb uyushtirilganligini ham aniq bilardim. Erimning o’rni kerak edi birovlarga... Yo’ldoshimning ovozi titray boshladi. To'xtatishga urindim.
-Yo’q, qo’yavering, hozir bu kayfiyat o’tib ketadi. Axir, men Sizga yorug’likka chiqqanimizdan so'ng gapirib utiribman-ku. Xo’jayinim sudda oqlandi.
Men Xayriyat, adolat bor ekan demokchi edim, hayriyat deganimcha qolaverdim, ayol gapirtirmadi.
— Ammo u kishi oqlanguncha men juda ko'p narsani bilib oldim. Xo'jayinimning oshqozonlarida yaralari bor edi, kasallik tarixidan ko'chirma olib kelib bersangiz, shifokorlar nazoratidagi joyga o'tkazishadi, deyishdi. Olib borib berdim, ammo hech qanday o'zgarishi bo'lmadi. Birovlar: Opa, hozir adolat bor, yozavering, yozing, gunohsizligini, albatta, isbot qilasiz», Odam hammaga ko'zing termuladigan bo’lib qolarkan, yoza boshladim. Turli idoralar eshigini taqillatdim, ochilganiyam bo'ldi, ochilmaganiyam. Panjara or tidan xo’jayinimdan kelayotgan xabarlarni eshitgan sayin yugura boshladim. Xudoyim bandasining boshiga og'ir kunlarni sinov uchun soladi, degani rost ekan. Shu sinov menga kimning kim ekanligini ham kursatdi. Yangi turmush qurgan paytlarimizdayoq qaynog’am uyimizni bo'laklagan edi. Yetimligini bildirmay, ukamni uyladim, akalik qarzimni bajardim, endi aravasini o'zi tortsin»,- degan ekan. Qancha yillar ijara uyda turganmiz. Og’ir oyoqman. O'zimiz birovnikida yashaymiz-u xo’jayinim bir er-xotinni boshlab keldi, ikkoviyam ish izlab yurgan ekan, hamqishloqlari. Uch oylarcha bitta xo'jayinimning qo'liga qarab o’tirdik. «Neni obkelsalar shuni yeymiz», deb.
Taqdir ekan, o'sha yigit bugun ko’tarilib ketdi... Qiyin kunimda o'sha esimga tushdi. O'g'limni yubordim.“Bittagina qo'ng'iroq qilib, shu ishni adolatli hal qilinglar, deb qo'ysa bo'ldi. Boshqa hech gap kerakmas», dedim’’. Voqeadan xabari bo’lsa kerakki, o'g’limni qabul qilmabdi. Bunaqa non do’stlarning qanchasini ko’rdik. Oxiri erimdan xat chiqdi:
«Sen o’zingdan boshqa birovdan ko’mak kutma bunday paytda! debdilar.
Ammo xudoligini aytganda, yetti yot begonalardan yaxshiliklar ko'rdim. Kimga imkonidagi yordamini ayamadi, kimiga shirin so'zini... Besh qo’l barobar emas ekan. Xudodanmi, bandadanmi qo’yilgan ayblar tasdiqlanmadi. Xo'jayinim uyga qaytgach, besh olti oy davolanib, mana endi sal o'ziga kelib qoldi. Hech kimdan ginamiz yo'q. Faqat ichimizda nimadir singanday bo’ldi.
... Men uni gapga solganimdan pushaymon bo'ldim. Umuman, odamning yarasini yangilash, yashaganini qayta yashartirish yaxshi emas. Ayolni bu holatdan olib chikib ketish uchun bor mahoratimni ishga soldim, latifa aytdim, talabaligimdagi kulgili voqealarni gapirib berdim. Ayolning lablari jilmaysa-da, ko'zlarida mung turaverdi: Birov-birovni itarib yuborishi shu qadar oson ekan-u, himoya qilishi juda mushkul ekan. Xayrlashayotib u menga shunday dedi. Men unga xech narsa deya olmadim, - yelkasini beozorgina quchib qo’ydim, xolos.